Zapalenie tchawicy u dzieci pojawia się najczęściej razem z zapaleniem krtani, która umiejscowiona jest nieznacznie wyżej w drogach oddechowych. Zapalenie rzadko obejmuje samą tchawicę, w jego skład wchodzą w licznych przypadkach także znajdujące się poniżej oskrzela. Stan zapalny tchawicy znacząco upośledza więc oddychanie, co w skrajnych przypadkach może powodować konieczność intubacji lub ostateczność, jaką stanowi tracheotomia.
Tchawica stanowi środkowy odcinek układu oddechowego. Jest przedłużeniem krtani, a na dole rozwidla się na oskrzela. To właśnie takie centralne umiejscowienie sprawia, że stan zapalny w obrębie samej tchawicy pojawia się raczej sporadycznie. Najpowszechniej połączony jest z zapaleniem krtani, w wielu przypadkach stan chorobowy obejmuje również oskrzela.
Jakie są przyczyny zapalenia tchawicy u dzieci?
Ostre stany zapalne w obrębie tchawicy u dzieci stanowią najczęściej konsekwencję oddziaływania wirusów. Schorzenie najpowszechniej spowodowane jest przez wirusy: paragrypy, grypy, RSV, rhinowirusy, adenowirusy.
Zdecydowanie rzadziej przyczyną zachorowania są bakterie atypowe. Przypadki bakteryjnego zapalenia tchawicy spowodowane są najpowszechniej przez przebyte ostatnio lub trwające zapalenie górnych dróg oddechowych, można więc uznać je za swoiste powikłanie łagodniejszej infekcji. Zagrożenie rozwoju takiej formy schorzenia jest największe w przypadku małych dzieci.
Zobacz także: Zapalenie krtani u dziecka
Zarówno infekcje wirusowe, jak i bakteryjne przenoszone są drogą kropelkową. Tak więc do zarażenia może dojść w czasie rozmowy, gdy ktoś kichnie lub kaszlnie i wydali z ust niewielkie kropelki śliny wraz z wirusem.
Zupełnie inna etiologia dotyczy przewlekłego zapalenia tchawicy, które spowodowane jest najczęściej przez długotrwałe narażenie na przebywanie w dymie tytoniowym. Dotyczy to głównie dzieci, w domach których dorośli palą i wyczuwalne jest stałe zadymienie, więc dzieci również palą, z tym że biernie. Wywołuje to znaczące podrażnienie w obrębie śluzówki tętnicy.
Przewlekła forma schorzenia może również występować niejako dodatkowo przy przewlekłym zapaleniu krtani lub oskrzeli.
Objawy zapalenia tchawicy u dzieci
Najwięcej możemy powiedzieć o objawach dotyczących ostrego zapalenia tchawicy. Pojawiają się wówczas następujące symptomy:
- Kaszel – jest męczący, bardzo uciążliwy, suchy, określa się go zwykle mianem szczekającego lub dudniącego, na kolejnym etapie choroby może przejść w mokry,
- Ból gardła – odczuwany zwykle w połączeniu z charakterystycznym drapania w gardle,
- Świszczący oddech – w czasie oddychania można usłyszeć charakterystyczne świsty,
- Pojawienie się bólów w okolicach szyi oraz za mostkiem – występują podczas głębokiego oddychania oraz w czasie kaszlu,
- Problemy z oddychaniem, w poważniejszych przypadkach mogą pojawić się duszności, a z kolei przy ich dużym nasileniu sinica,
- Ogólne osłabienie,
- Dziecko jest zmęczone,
- Pojawia się stan podgorączkowy lub gorączka.
W sytuacji, gdy do zapalenia tchawicy dochodzi na skutek infekcji górnych dróg oddechowych, to pierwszymi objawami, jakie się pojawią, będzie kaszel, katar czy gorączka, dopiero w kolejnym etapie choroby, po kilku dniach pojawią się bardziej specyficzne objawy.
Jeśli mamy do czynienia z przewlekłym zapaleniem krtani, to objawy wyróżnia zdecydowanie mniejsze nasilenie. Podstawowym symptomem jest jednak dokuczliwy, suchy kaszel.
Rozpoznanie
Diagnoza jest najczęściej stawiana na podstawie badania przedmiotowego oraz dokładnego wywiadu z młodym pacjentem i jego rodzicami. W celu postawienia dokładnego rozpoznania pomocne będzie wykonanie badań diagnostycznych:
- Wymaz z gardła – pozwoli na określenie patogenów odpowiedzialnych za rozwój infekcji,
- RTG tchawicy oraz klatki piersiowej – pozwoli na wykluczenie zapalenia płuc,
- Pomiar saturacji, czyli sprawdzenie stopnia wysycenia krwi tlenem.
Leczenie zapalenia tchawicy u dzieci
Gdy zapalenie tchawicy zostanie wywołane przez bakterie, to lekarz z pewnością zaordynuje antybiotykoterapie. Pamiętajmy, że leczenia nie przerywamy na własną rękę, gdy wydaje nam się, że dziecko jest zdrowe. Aby uniknąć powikłań, antybiotyki przyjmujemy zawsze do końca, wedle zaleceń lekarza.
Przeważająca większość przypadków zapaleń w obrębie tchawicy spowodowana jest jednak przez wirusy, a wówczas zalecane jest stosowanie leczenia objawowego. W przypadku gorączki u dzieci sprawdzi się ibuprofen lub paracetamol. Stosuje się również preparaty redukujące ból gardła, w ciągu dnia syropy pomagające w rozluźnieniu i odkrztuszeniu wydzieliny. Na noc można podać leki wstrzymujące kaszel, aby dziecko mogło spokojnie spać.
Koniecznością jest równocześnie silne nawilżanie dróg oddechowych. Zalecane jest stosowanie inhalacji z dodatkiem olejków eterycznych. Dziecko powinno również dużo pić, jego pokój być regularnie wietrzony, a powietrze utrzymane we właściwej wilgotności. W tym celu można skorzystać ze specjalnego nawilżacza lub rozwiesić po pomieszczeniu wilgotne ręczniki.
Zadbajmy również, aby dziecko nie było narażone na substancje, które mogą powodować podrażnienia w obrębie dróg oddechowych. Przede wszystkim nie palmy przy najmłodszych i nie pozwalajmy, aby ktokolwiek to robił.
Jeśli zapalenie tchawicy u dziecka wiąże się z wystąpieniem nasilonych duszności, to lekarz może zalecić kortykosteroidy, a nawet podanie adrenaliny. Jeśli duszności powodują zagrożenie dla drożności dróg oddechowych, lekarz może podjąć decyzje o intubacji, która polega na wprowadzeniu rurki przez nos lub usta, która umożliwia skuteczny przepływ powietrza. Skrajne przypadki wiążą się z koniecznością wykonania tracheotomii, jest to jednak zabieg ostateczny dla ratowania życia. Tchawica zostaje wówczas przecięta, a do jej wnętrza, poprzez powłoki skórne, wprowadzona rurka, która daje możliwość stałego doprowadzania powietrza do płuc.
Czytaj również: 8 domowych sposobów na zapalenie tchawicy u dzieci
