Badanie FT4 polega na oznaczeniu stężenia jednego z hormonów regulującego pracę tarczycy – tyroksyny. Badanie przeprowadza się, gdy u pacjenta występują objawy mogące świadczyć o nieprawidłowościach w działaniu tarczycy, na przykład nadczynności lub niedoczynności tarczycy. Wprawdzie, większy wpływ na pracę tarczycy ma drugi hormon regulujący jej pracę (T3, trijodotyronin), jednak podczas diagnozy nie można pominąć oznaczenia poziomu tyroksyny.
Kiedy zaleca się badanie FT4?
Badanie stężenia tyroksyny jest zalecane zwykle po uprzednim wykonaniu badania TSH, które dało nieprawidłowe wyniki. Badanie tego typu należy przeprowadzić, jeżeli u pacjenta obserwowane są objawy, które mogą świadczyć o nadczynności lub niedoczynności tarczycy. Objawy nadczynności tarczycy to między innymi szybka, nieuzasadniona utrata masy ciała, ciągłe zmęczenie, nadmierna potliwość, a także nadpobudliwość oraz bezsenność. O niedoczynności tarczycy świadczą takie objawy jak chłodna i sucha skóra, zmniejszony apetyt, ciągłe zmęczenie i nadmierna senność oraz zaparcia. Oprócz tego, że badanie stężenia tyroksyny wykonuje się w diagnostyce nadczynności i niedoczynności tarczycy, należy je przeprowadzać również w celu kontroli skutków leczenia nieprawidłowości w działaniu tarczycy. Innym wskazaniem do przeprowadzenia badania stężenia tyroksyny jest wole tarczycowe, choroby przysadki oraz choroba Hashimoto (autoimmunologiczne zapalenie tarczycy). Badanie trzeba przeprowadzać także w celu kontroli podczas leczenia raka tarczycy. W niektórych przypadkach badanie FT4 zaleca się podczas diagnostyki niepłodności u kobiet.
Jak przebiega badanie FT4 i jak należy się do niego przygotować?
Badanie hormonu tarczycy T4 polega na pobraniu próbki krwi pacjenta, a następnie poddaniu jej analizie laboratoryjnej. Przed pobraniem krwi konieczne jest dokładne zdezynfekowanie skóry w miejscu, w którym wykonywane będzie wkłucie. Dezynfekcję przeprowadza się za pomocą wacika nasączonego specjalnym środkiem odkażającym albo alkoholem. Po odkażeniu skóry w żyłę łokciową wkłuwana jest igła ze strzykawką, dzięki której pobierana jest odpowiednia ilość krwi. Następnie próbka jest wysyłana do laboratorium, gdzie poddaje się ją analizie.
Do badania FT4 nie trzeba się w zasadzie przygotowywać. Jeżeli lekarz zaleci, konieczne jest odstawienie na jakiś czas leków, które mogą wpływać na wynik badania. Leki, które mogą zafałszować wynik badania to między innymi leki przeciwpadaczkowe, zażywana w nadmiarze aspiryna oraz środki zawierające estrogeny. Z tego powodu, podczas wywiadu lekarskiego należy poinformować specjalistę o wszystkich przyjmowanych lekach, przewlekłych chorobach, na które się cierpi oraz wszelkich dolegliwościach. Jeżeli wykonywane było badanie obrazowe, takie jak na przykład USG z użyciem kontrastu, należy również poinformować o tym lekarza, ponieważ płyn kontrastowy może wpłynąć na poziom FT4.
Jakie są normy stężenia FT4?
Prawidłowy poziom tyroksyny we krwi powinien mieścić się w przedziale od 10 do 25 pmol/l (8 – 20 ng/l). Jeśli poziom FT4 jest niższy niż 10 pmol/l (8 ng/l) i jednocześnie poziom TSH jest zbyt wysoki, może to oznaczać, że pacjent cierpi na niedoczynność tarczycy, niedobór jodu lub nowotwór tarczycy. Poziom tego hormonu jest niższy również u osób przyjmujących tyreostatyki, czyli leki wpływające na zmniejszenie wytwarzania hormonów. Zbyt wysoki poziom FT4 (większy niż 25 pmol/l) może być spowodowany nadczynnością tarczycy lub zażywaniem leków na niedoczynność tarczycy. Inne normy stężenia tyroksyny przyjmuje się dla kobiet w ciąży. W przypadku ciężarnych uznaje się, że prawidłowy poziom tyroksyny zawiera się pomiędzy 0,7 a 2,2 ng/100ml.
