Meningokoki to groźne bakterie, szczepienie, które może uchronić przed nimi nasze dzieci, znajduje się w kalendarzu szczepień zalecanych, nieobowiązkowych, o których wykonaniu decydują rodzice i ponoszą jego koszt. Infekcja może doprowadzić do rozwoju groźnej oraz inwazyjnej choroby meningokokowej, która najpowszechniej przebiega w jednej z dwóch możliwych postaci:
- Meningokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych – dość często występuje wspólnie z drugą postacią. Jest to groźne schorzenie, wymagające hospitalizacji. Wiąże się z wysokim ryzykiem powikłań, w skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do śmierci. Poziom śmiertelności w wyniku meningokokowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wynosi 5-13%.
- Sepsa meningokokowa – ciężkie uogólnione zakażenie organizmu, które przebiega z objawami ze strony różnych narządów. Istotne jest szybkie rozpoczęcie leczenia, które może uratować życie dziecka. Mimo to zakażenia cechują się wysokim poziomem śmiertelności, na poziomie 20-30%.
Wyróżniamy 5 podtypów meningokoków. Grupy A, B, C, W-135 oraz Y. Na terenie Polski najwięcej zachorowań wywołanych jest przez zakażenia z grup B oraz C. Pozostałe występują powszechnie, jednak raczej w postaci nosicielstwa, więc zachorowania na inwazyjną chorobę meningokokowi przez nie wywołane, pojawiają się sporadycznie. Jednak podtypy te często odpowiadają za duże grupy zachorowań na innych kontynentach.
Jak zarażamy się meningokokami?
Meningokoki przenoszą się w wyniku bezpośredniego kontaktu z wydzieliną górnych dróg oddechowych osoby będącej nosicielem. W społeczeństwie występują u 2-25% populacji, jednak zamkniętych środowiskach (koszary, akademiki, domy dziecka) jest ich zdecydowanie więcej, nawet 40-80%.
Inwazyjne schorzenia meningokokowe rozwijają się najczęściej pośród dzieci przed 5 rokiem życia oraz u nastolatków w wieku 16-20 lat. Nie wyklucza się jednak możliwości ich pojawienia się we właściwie każdej grupie wiekowej. Na terytorium Polski corocznie notuje się stosunkowo niewiele zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokową, gdyż 300 do 500. Mimo wszystko poważne następstwa, powikłania, ciężki przebieg i zagrożenie dla życia sprawiają, że schorzenie to traktowane jest jako duże zagrożenie i zaleca się prowadzenie profilaktyki w formie szczepień ochronnych.
Rodzaje szczepionek przeciwko meningokokom w Polsce
W Polsce zastosowanie znajdują obecnie trzy rodzaje szczepionek ochronnych przeciwko meningokokom. Pierwsze z nich to szczepienia skonfigurowane przeciwko meningokokom grupy C, drugie skonfigurowane przeciwko meningokokom grupy A, C, W, Y, oraz trzecie skonfigurowane przeciwko meningokokom grupy B.
Skuteczność szczepień ochronnych przeciwko meningokokom nie została precyzyjnie określona jednak, w krajach gdzie zostały one wprowadzone do obowiązkowego kalendarza szczepień, zaobserwowano znaczący spadek ilości przypadków inwazyjnej choroby meningokokowej.
Zobacz także: Dlaczego warto szczepić dzieci?
Niepożądane odczyny poszczepienne
Szczepienia przeciwko meningokokom uznaje się za bezpieczne. Wiążą się z bardzo niskim ryzykiem wystąpienia poważnych i niebezpiecznych odczynów poszczepiennych. Możliwe jest natomiast pojawienie się miejscowych reakcji, które nie stanowią powodu do niepokoju. Pośród łagodnych reakcji na szczepienie wyróżniamy:
- Tkliwość w miejscu iniekcji,
- Ból w miejscu wstrzyknięcia,
- Zaczerwienienie w miejscu wstrzyknięcia,
- Pogorszenie apetytu,
- Zaburzenia snu,
- Rozdrażnienie,
- Wymioty,
- Niewysoka gorączka,
- Bóle kończyn,
- Bóle mięśni.
Kiedy wykonujemy szczepienia przeciwko meningokokom?
Najlepszym czasem na rozpoczęcie podawania szczepień przeciwko meningokokom jest pierwszy lub drugi rok życia dziecka. Jeśli szczepienie będzie miało miejsce u niemowlęcia, należy pamiętać, że ilość przeciwciał ochronnych będzie stopniowo coraz mniejsza i konieczne jest podanie dawki przypominającej u dziecka powyżej 12 miesięcy.
Na zakażenie meningokokami narażone są również starsze osoby. Szczepienie można przeprowadzić niezależnie od wieku. Z tego powodu specjaliści zalecają jego wykonanie u starszych dzieci, młodzieży czy młodych dorosłych, jeśli nie miało ono miejsca we wczesnym dzieciństwie. Ryzyko rozwinięcia się choroby jest zawsze, a wraz z wiekiem może być bardziej niebezpieczna – gdyż śmiertelność może sięgać 30%.
Czy istnieją przeciwwskazania do szczepienia przeciwko meningokokom?
Szczepienia przeciwko meningokokom nie podaje się jedynie w sytuacji, gdy zaobserwowane zostaną uniwersalne przeciwwskazania do wykonania zastrzyku uodparniającego.
Czy jest to szczepienie darmowe?
Nie. Szczepienie przeciwko meningokokom znajduje się w kalendarzu szczepień zalecanych, odpłatnych, które możemy przeprowadzić u naszych dzieci i u samych siebie, ale na własny koszt. W niektórych samorządach prowadzone są darmowe akcje szczepień, jak również w razie zagrożenia epidemią władze sanitarno-epidemiologiczne wdrażają bezpłatne szczepienia w ramach funduszy skarbu państwa w najbardziej zagrożonych środowiskach.
Czytaj więcej: Meningokoki – czyli śmiertelne zagrożenie dla dzieci
