Na twarzy pojawił się trądzik, a pod nosem wąsik, masz tłustą cerę, twoja miesiączka jest nieregularna (co 2-3 miesiące), mimo ćwiczeń i całkiem prawidłowej diety przybierasz na wadze? Natychmiast wybierz się do ginekologa-endokrynologa i sprawdź czy może być to zespół policystycznych jajników? Czy to schorzenie może być przyczyną niepłodności? Jak leczyć policystyczne jajniki?
Jajniki to małe owalne narządy, ważące 5-8 g, które leżą po obu stronach macicy. Odpowiadają za tworzenie komórek jajowych (oogenezę) oraz produkują hormony żeńskie (estrogeny, progesteron) i w niewielkich ilościach męskie (androgeny).
Zespół policystycznych jajników jest złożonym zaburzeniem endokrynologicznym. Choroba ta polega na nieprawidłowym działaniu hormonów, które uniemożliwiają dojrzewanie komórki jajowej i pęknięcie pęcherzyka Graffa, a tym samym uwolnienie komórki jajowej do jajowodu. W konsekwencji kumulujące się w jajniku niedojrzałe pęcherzyki tworzą liczne małe torbiele. Stąd też inna nazwa tej choroby – zespół wielotorbielowatych jajników.
Co może być przyczyną powstania policystycznych jajników?
Nie znamy do końca przyczyn w jaki sposób choroba się rozwija w organizmie, jak rozprzestrzenia się w niej czynnik chorobotwórczy.
- Mechanizm ten najprawdopodobniej polega na zaburzeniach w selekcji pęcherzyka dominującego w pierwszej fazie cyklu miesięcznego. W efekcie pozostałe pęcherzyki nie zanikają, ale pozostają w jajniku, produkując w nadmiarze androgeny (męskie hormony płciowe) oraz progesteron.
- Badania wskazują zwiększoną częstotliwość występowania zespołu policystycznych jajników wśród krewnych kobiet, oznacza to, że w powstawaniu tego zespołu dużą rolę pełni czynnik dziedziczny.
Jakie objawy obserwujemy przy zespole policystycznych jajników?
- rzadkie, nieregularne miesiączki oraz brak krwawienia miesiączkowego czasem może pojawić się bardzo obfite krwawienie
- niepłodność wynikająca z braku owulacji
- maskulinizacja, która jest wynikiem wysokiego poziomu hormonów płciowych męskich
- problemy z cerą, trądzik, łojotok
- nadmierne owłosienie ciała
- łysienie
- otyłość
- pojawiające się ciemne plamki na skórze
- bóle w okolicy miednicy, bóle brzucha, wzdęcia, bóle pleców
Policystyczne jajniki – leczenie i właściwa dieta
Leczenie jest bardzo trudne i zazwyczaj polega na leczeniu skutków:
- Terapię rozpocznij od zrzucenia nadwagi,
- Hormonoterapia – lekarz ordynuje zazwyczaj preparaty, które mają przywrócić regularność cyklu, zwykle są to środki antykoncepcyjne. Dzięki „uśpieniu” na jakiś czas jajników w organizmie obniża się stężenie androgenów i poziom LH, w jajnikach przestają pojawiać się torbiele, a same jajniki zmniejszają swoją objętość.
- Nikotyna pobudza organizm do produkcji większej ilości androgenów, dlatego też natychmiast rzuć palenie.
- Przywrócenie prawidłowej wrażliwości komórek na insulinę poprawia funkcję jajników i zapobiega występowaniu cukrzycy.
- Gdy środki farmakologiczne nie skutkują, można zastosować leczenie operacyjne np. metodą laparoskopii
Prawidłowa dieta w zespole policystycznych jajników powinna pokrywać zapotrzebowanie na składniki odżywcze, witaminy i sole mineralne.
Wizyta u doświadczonego dietetyka, który pomoże przygotować prawidłowy program żywieniowy, ustali optymalny deficyt energetyczny diety tak, aby osiągnąć systematyczny, trwały ubytek wagi. Prawidłowo ułożony jadłospis aktywnie wspomoże również proces leczenia i podniesie jakość życia.
