Leukoplakia to dolegliwość, która pojawia się w obrębie jamy ustnej lub rzadziej – narządów płciowych. W tych miejscach pojawia się wówczas nadmierne rogowacenie, które przybiera postać najczęściej białych smug. Zmiany takie określane są jako stan przedrakowy, co oznacza, że w tych miejscach zwiększone jest ryzyko powstania nowotworu. Nie powinno się ich lekceważyć. Czym jest leukoplakia, jakie są przyczyny i jak ją leczyć?
Leukoplakia – przyczyny
Leukoplakia najczęściej dotyka mężczyzn w wieku 50 – 70 lat, ale tak jak zawsze zachorować może na nią każdy w każdym wieku. Zwiększone ryzyko zachorowania na leukoplakię w jamie ustnej, mają palacze tytoniu, a także osoby pijące duże ilości alkoholu. Przyczynami mogą być także zakażenia bateryjne lub grzybicze w obrębie jamy ustnej, braki witamin i żelaza, a nawet częste drażnienia błony śluzowej np. poprzez przygryzanie policzków lub źle dopasowaną protezę. Winne mogą być także infekcje wirusem HPV. Zwiększone ryzyko na zachorowanie na leukoplakię mają także osoby zakażone wirusem HIV. W wyniku obniżonej odporności spowodowanej wirusem, takie osoby mogą zachorować na leukoplakię włochowatą, która objawia się na języku, ale ta odmiana nie przekształca się w nowotwór złośliwy.
Leukoplakia może rozwinąć się również w obrębie narządów płciowych, zarówno damskich i męskich. Wówczas przyczynami mogą być niedostateczna higiena intymna, choroby weneryczne, a także marskość, a nawet zaburzenia hormonalne.
Objawy leukoplakii
Leukoplakia objawia się białym nalotem na zakażonych miejscach. Powierzchnia tych zmian może być różna, zarówno gładka jak i bruzdowata. Nie jest możliwe samodzielne usunięcie tych zmian. Biały nalot najczęściej jest widoczny na wewnętrznej części policzków, a także na dziąsłach, wargach, podniebieniu oraz innych częściach jamy ustnej. Najczęściej zmiany pojawiają się po wewnętrznej stronie policzków, więc są dość trudne do zauważenia. Nie zawsze dają objawy, ale czasem można czuć np. suchość w tych okolicach.
Po umiejscowieniu nalotu można określić ryzyko uzłośliwienia leukoplakii. W przypadku gładkich plam na policzkach najczęściej mówi się, że to leukoplakia homogenna, która rzadko przekształca się w nowotwór (ryzyko wynosi 5%). W dolnych częściach jamy ustnej, np. pod językiem, pojawia się często nalot grudkowaty, który świadczy o leukoplakii niehomogennej, która jest już groźniejsza (ryzyko raka to ok. 25%). Jeśli zauważalne są także czerwone plamy to może to świadczyć o leukoplakii cętkowanej lub różowej, które są najgroźniejszymi odmianami.
W przypadku leukoplakii na narządach płciowych u kobiet rogowacenie białe może pojawić się na wargach sromowych, a u mężczyzn w okolicy napletka oraz żołędzia. Nie towarzyszy temu ból ani pieczenie. Z tego powodu często odkryte bywają już w zaawansowanym stadium i wtedy rokowania są już niskie. Na szczęście rogowacenie białe występuje bardzo rzadko w okolicach narządów płciowych.
Warto wiedzieć, że objawy leukoplakii są podobne do objawów innych chorób, dlatego jeśli zauważymy u siebie któreś z nich to należy spokojnie poczekać na wyniki badań.
Leczenie leukoplakii
Jeśli zauważymy niepokojący nalot w jamie ustnej lub na narządach płciowych powinniśmy wybrać się z tym do lekarza. On sam przypatrzy się zmianie, a jeśli uzna, że faktycznie nalot wygląda podejrzanie to zleci badanie histopatologiczne.
Jeśli okaże się, że to leukoplakia to pierwszym krokiem jest zmiana nawyków, które mogły spowodować tę chorobę, np. rzucenie palenia, ograniczenie alkoholu. Lekarz może przepisać też leki lub zadecydować o zabiegu chirurgicznym. Do usunięcia zmian można zastosować także metody laserowe lub krioterapię.
Nieleczona leukoplakia może przerodzić się w raka w ciągu 5 lat. Uznaje się, że 4 – 6% leukoplakii może nabrać charakteru złośliwego w tym okresie.
