Infekcje w obrębie dróg oddechowych u dzieci są zdecydowanie najpowszechniejszymi przypadłościami w pierwszych latach życia. To z takimi dolegliwościami rodzice najczęściej udają się do gabinetu pediatry. Większość tych schorzeń wyróżnia się stosunkowo łagodnym przebiegiem. Zdecydowanie najsilniej narażone są dzieci uczęszczające do żłobków lub przedszkoli, czy też posiadające rodzeństwo w wieku przedszkolnym lub szkolnym – wówczas trzeba się liczyć ze średnio 8 -10 infekcjami dróg oddechowych w ciągu roku.
Przeważająca większość przebiega łagodnie i nie ma potrzeby podejmowania specjalnego leczenia. Samodzielnie się ograniczają, a organizm daje radę zwalczyć chorobę. Mogą się jednak również zdarzyć infekcje o cięższym przebiegu jak zapalenie płuc czy zapalenie oskrzelików.
Jakie są przyczyny infekcji dróg oddechowych?
- Wirusy – stanowią około 90% wszystkich przypadków infekcji dróg oddechowych. Winowajcami są: adenowirusy, rynowirusy, korona wirusy, wirusy para grypy, wirusy grypy i wiele innych.
- Bakterie – mają one pewien związek z infekcjami dróg oddechowych. W sporadycznych przypadkach stanowią pierwotną przyczynę rozwoju schorzenia. Najczęściej ich rola polega na nadkażeniu, stają się więc patogenem wywołującym powikłania po infekcji wirusowej. Pośród bakteryjnych winowajców infekcji dróg oddechowych wymienić należy: pałeczka hemofilia, pneumokok, mykoplazma, pałeczka krztuśca, chlamydia.
Zobacz także: Zapalenie krtani u dziecka
Częstotliwość występowania
W skład określenia „infekcje dróg oddechowych” wchodzi bardzo wiele jednostek chorobowych. Zdecydowanie można stwierdzić, iż są to dolegliwości najpowszechniej skłaniające rodziców do konsultacji lekarskiej. Jednak dokładne liczby są wręcz niemożliwe do określenia.
Czynniki predysponujące infekcje dróg oddechowych
Niektóre dzieci są silniej narażone na występowanie infekcji dróg oddechowych. Ma to miejsce szczególnie w poniższych sytuacjach:
- Wcześniactwo,
- Chłopcy,
- Niewłaściwa dieta,
- Zaburzona odporność organizmu,
- Bierne palenie,
- Przebywanie w złych warunkach mieszkaniowych – przeludnienie oraz wilgoć,
- Wady serca,
- Choroby płuc o przewlekłym charakterze.
Objawy infekcji dróg oddechowych
Większość symptomów infekcji w obrębie dróg oddechowych znamy z autopsji, czyli zaobserwowaliśmy je już wielokrotnie u siebie. Niekiedy, u dzieci trudniej stwierdzić co się dzieje, niż u osoby dorosłej. Warto więc wiedzieć, na co zwracać uwagę. Dokładne objawy uzależnione są od lokalizacji infekcji, czyli od tego, w której części układu oddechowego się ulokowała.
- Infekcje w obrębie górnych dróg oddechowych – obejmują nos, gardło, zatoki oraz uszy. Objawy mogą dotyczyć wszystkich lokalizacji lub tylko jednej. Najpowszechniejszy jest zatkany nos, potocznie zwany katarem, czyli nieżyt nosa, ból gardła lub ucha. Mogą zostać zajęte również zatoki. Często pojawia się gorączka i dokuczliwy kaszel.
- Infekcje w obrębie krtani oraz tchawicy – W przebiegu tych infekcji najbardziej wyróżniającym objawem jest kaszel, który przypomina szczekanie psa. Pojawia się również duszność, która może mieć różne nasilenie. U nieco starszych dzieci oraz osób dorosłych w przebiegu zapalenia krtani pojawia się chrypka.
- Zapalenie oskrzeli i zapalenia płuc – najczęstszymi objawami są kaszel oraz gorączka. U dzieci te objawy są niespecyficzne. Koniecznie powinno zostać osłuchane przez lekarza i w razie podejrzenia zapalenia płuc wykonuje się badanie RTG.
Postępowanie
Najważniejsze dla rodzica będzie rozgraniczenie łagodnej infekcji dróg oddechowych, od takiej która wymaga pilnej konsultacji z pediatrą lub nawet przyjęcia do szpitala.
Jeśli zauważysz u dziecka:
- Wysoką gorączkę, która nie spada mimo podawanych leków przeciwgorączkowych,
- Silne duszności,
- Drgawki,
- Niechęć do jedzenia i picia,
- Widoczny silny wysiłek przy oddychaniu,
- Sinicę,
- Nadmierną senność,
- Problem z kontaktem z dzieckiem.
Niezwłocznie udaj się z dzieckiem do najbliższej placówki medycznej. Jeśli masz możliwość szybkiej wizyty u pediatry to w porządku, tam uzyskasz dokładne informacje co dalej robić. Jeśli minęła godzina 18 lub jest weekend, powinno się najpierw pojechać na pogotowie, i dopiero tam lekarz decyduje czy kieruje dziecko do szpitala, czy przepisuje leki.
W nagłych przypadkach, przy wysokiej gorączce i cierpiącym dziecku nikt nie odmówi ci również pomocy na izbie przyjęć najbliższego szpitala, który posiada pediatrię, a zyskasz pewność, że dziecko zostanie zbadane przez lekarza, który zajmuje się właśnie dziećmi i w razie konieczności będzie miał możliwość bezpośredniego przyjęcia go na oddział i wdrożenia leczenia. Przy silnych objawach, u małego dziecka uzasadnione i wskazane jest również wezwanie karetki.
Jeśli natomiast u dziecka pojawiła się prozaiczna infekcja dróg oddechowych, zwykłe przeziębienie, w czasie którego pomimo dokuczliwego kataru i podwyższonej temperatury dziecko zachowuje się normalnie, zjada posiłki i pije, to wystarczy zastosowanie leczenia w domu. Koniecznością jest pilnowanie odpowiedniego nawodnienia organizmu i podawanie dużych ilości płynów. Ważne jest również oczyszczanie noska z zalegającej wydzieliny i zakraplanie kroplami odpowiednimi dla wieku. Przy gorączce należy podać leki, które ją zbiją (ibuprofen, paracetamol), zgodnie ze wskazaniami na opakowaniu.
UWAGA! Zawsze podajemy leki wedle wagi dziecka, podane przedziały wiekowe na opakowaniu są orientacyjne! Dawka przeliczana jest na kilogram masy ciała!
Dobrze również, jeśli w pokoju chorego dziecka jest stosunkowo chłodno (18-20 stopni) oraz warto pilnować, aby powietrze było odpowiednio nawilżone.
Diagnostyka
Rozpoznanie poszczególnych schorzeń dróg oddechowych u dzieci odbywa się najczęściej na podstawie przedstawionych przez rodziców objawów oraz badania w gabinecie lekarskim. Lekarz osłucha dziecko, sprawdzi gardło, zmierzy temperaturę. Przy silnym kaszlu lub zmianach osłuchowych może zajść konieczność wykonania RTG klatki piersiowej. Jeśli lekarz podejrzewa infekcję bakteryjną, może zlecić badania krwi.
Leczenie
Leczenie infekcji dróg oddechowych uzależnione jest od ich przyczyny. Większość, szczególnie wirusowych leczy się jedynie objawowo, czyli koncentrujemy się na usuwaniu męczących dolegliwości i poprawianiu stanu dziecka. Infekcje o podłożu bakteryjnym lub nadkażone należy leczyć antybiotykiem. Wszelkie przypadki o ciężkim przebiegu wymagają hospitalizacji – takie sytuacje są powszechniejsze u dzieci młodszych.
Czytaj również: Jak zanieczyszczone powietrze działa na układ oddechowy człowieka?
