Zazwyczaj hipoksja rozpoznana jest na podstawie badania fizykalnego i przy użyciu monitorów tlenu (pulsoksymetrów), określających poziom tlenu w próbce gazometrycznej krwi i może obejmować testy czynnościowe płuc. Osoby z astmą mogą zapobiegać objawom niedotlenienia, przyjmując określone leki zgodnie z zaleceniami lekarza.
Co to jest hipoksja?
Hipoksja to stan, w którym tkanki nie są odpowiednio natlenione, zwykle z powodu niewystarczającego stężenia tlenu we krwi. Niedobór tlenu może mieć poważne skutki dla różnych komórek ciała, biorących udział w ważnych procesach biologicznych.
Niektóre z mechanizmów kompensacyjnych przyjętych przez organizm obejmują przyspieszenie akcji serca, kurczliwość mięśnia sercowego i rzut serca. W przypadku niedotlenienia serce pompuje więcej krwi, by zwiększyć produkcję krążącej natlenionej krwi. Prowadzi to do zmniejszenia ilości krwi dostarczanej do tkanek obwodowych, co objawia się niebieskim przebarwieniem lub sinicą w tych obszarach. Objawy niedotlenienia różnią się w zależności od ciężkości stanu. Obejmują: ból głowy, duszność, szybkie bicie serca, kaszel, świszczący oddech i dezorientację.
Dowiedz się: jak chronić się przed smogiem >>
Co powoduje hipoksję?
Różne warunki i okoliczności mogą zakłócać zdolność organizmu do dostarczania normalnego poziomu tlenu do krwi. Do najczęstszych przyczyn hipoksji zaliczamy:
- choroby serca (w tym wrodzone),
- choroby płuc, takie jak astma, rozedma płuc i zapalenie oskrzeli,
- miejsca na dużych wysokościach, gdzie zawartość tlenu w powietrzu jest niższa,
- silne leki przeciwbólowe lub inne problemy spowalniające oddychanie,
- bezdech senny (zaburzenia oddychania w czasie snu),
- zapalenie lub bliznowacenie tkanki płucnej (jak w zwłóknieniu płuc),
- niedokrwistość,
- zatrucie cyjankiem.
Jak długo można przeżyć bez prawidłowego poziomu tlenu?
Nurkowie głębinowi, osoby praktykujące pewne formy medytacji i kilka innych wyjątków od reguły, mogą wytrzymać dłużej bez tlenu. Brak tlenu stanowi dla przeciętnego człowieka bezpośrednie zagrożenie. Czas od początkowego niedotlenienia do śmierci lub uszkodzenia mózgu zależy od stopnia niedoboru tlenu. Jeśli niedobór jest niewielki, potrzeba dużo czasu, by doprowadził do poważnych uszkodzeń. Prawdziwa hipoksja wywołuje niemal natychmiastowe skutki.
Uszkodzenie mózgu może rozpocząć się w ciągu minuty lub dwóch po całkowitej utracie tlenu. Po pięciu minutach śmierć komórek mózgowych – i towarzyszące jej poważne uszkodzenia mózgu – stają się nieuniknione. Większość ludzi umrze w ciągu 10 minut od całkowitego pozbawienia tlenu.
Rokowanie
Po przywróceniu tlenu do mózgu rokowanie jest różne. Dłuższe okresy niedoboru tlenu, szczególnie u niemowląt, małych dzieci i seniorów, zwykle powodują więcej szkód. Nie ma jednego sposobu leczenia. Lekarze koncentrują się tutaj na podniesieniu poziomu tlenu we krwi. Leki często podawane są przez inhalator. W cięższych przypadkach specjalista może zalecić tlenoterapię. Pacjenci zazwyczaj otrzymują dodatkowy tlen przez urządzenie zwane kaniulą (rurką) przymocowaną do zewnętrznej strony nosa lub przez maskę do oddychania.
Niektóre osoby w pełni wracają do zdrowia, podczas gdy inne do końca życia zmagają się z konsekwencjami hipoksji.
Czytaj także: Niewydolność oddechowa – jak ją rozpoznać
