Ciąża pozamaciczna, inaczej ektopowa, należy do ciąż o nieprawidłowym przebiegu. Jest to patologicznie umieszczona ciąża zagrożona, która ze względu na swoje groźne konsekwencje wymaga stałego nadzoru lekarskiego i specjalnego podejścia samej ciężarnej oraz jej najbliższych.
Ciąża pozamaciczna – rozwój
Prawidłowo rozwijająca się ciąża jest ulokowana w jamie trzonu macicy. W przypadku ciąży pozamacicznej rozwój płodu następuje poza macicą, gdzie panują niekorzystne warunki dla właściwego kształtowania dziecka. Dlatego też najczęściej dochodzi do samoistnego poranienia takiej ciąży. W prawidłowym przebiegu ciąży komórka jajowa po zapłodnieniu (tzw. zygota) rozpoczyna wędrówkę w dół jajowodu, aby 5-7 dnia od zapłodnienia zatrzymać się w jamie macicy i zagnieździć w jej ściankach. W patologicznych przypadkach wędrówka zygoty zostaje zatrzymana, a komórka jajowa zagnieżdża się w jajowodzie (najczęstsza, ciąża pozamaciczna jajowodowa), jajniku (ciąża pozamaciczna jajnikowa) lub jamie brzusznej (ciąża pozamaciczna brzuszna). Przyczyny tego mogą być różne, ale do głównych należą zmiany w jajowodzie, np blizny po przebytych stanach zapalnych przydatków, czy wrodzone wady budowy jajowodów i macicy.
Ciąża pozamaciczna – objawy i rozpoznanie
W pierwszych tygodniach ciąża pozamaciczna z reguły nie daje specyficznych objawów mogących wzbudzić podejrzenie. Pierwsze jej objawy są typowe dla prawidłowo rozwijającej się ciąży, tj. zatrzymanie miesiączki, powiększone i wrażliwe piersi, zmiana apetytu i częstości oddawania moczu, zgaga, poranne nudności, ogólne osłabienie i złe samopoczucie. Dopiero ok 2 miesiące od zapłodnienia nasilają się objawy typowe dla ciąży pozamacicznej. Najczęściej występują jednostronne, ostre i napadowe bóle podbrzusza. Krwawienia lub plamienia z jamy macicy wywołane zmianami hormonalnymi spowodowanymi uszkodzeniem bądź obumarciem komórki jajowej. Mogą wystąpić również uczucie parcia na stolec spowodowane gromadzeniem się krwi w zatoce Douglasa, spadek ciśnienia krwi, poty, zasłabnięcia, a w dalszych konsekwencjach wstrząsy i zapaść. Te ostatnie powikłania mogą być konsekwencją pęknięcia jajowodu w przebiegu ciąży pozamacicznej. Jeśli pacjentce nie zostanie udzielona odpowiednia pomoc może dojść do zgonu.
Rozpoznanie ciąży pozamacicznej nie jest wcale łatwą sprawą. Pierwszym krokiem w rozpoznaniu tej ciąży patologicznej jest stwierdzenie obecności w surowicy krwi kobiety gonadotropiny kosmówkowej (HCG). Jednocześnie wykonywane jest badanie wykluczające ciążę wewnątrzmaciczną metodą ultrasonografii (USG). Nowoczesne aparaty do USG z zastosowanie sond, które można wprowadzać do jam ciała pozwalają z dużą precyzją zlokalizować i potwierdzić ciąże pozamaciczną.
Ciąża pozamaciczna – rokowania
Ciąże taką najczęściej usuwa się w jak najszybszym okresie od rozpoznania, aby uniknąć ewentualnych, zagrażających żuciu konsekwencji. Stosuje się tutaj dwie metody, farmakologiczną i chirurgiczną. Farmakologicznie podaje się pacjentce np. metotreksat, który już po pierwszym podaniu we wczesnych etapach ciąży powoduje jej poranienie. Operacyjne wykonuje się laparotomie lub laparoskopie.
