Badanie histopatologiczne polega na badaniu mikroskopowym materiału pobranego z tkanek chorego. Badanie ma na celu diagnozę zmian nowotworowych i ocenę ich rodzaju oraz stopnia złośliwości. Jest to badanie bardzo skuteczne i ma ogromne zastosowanie w diagnozowaniu nowotworów. Jest jednym z pierwszych kroków potrzebnych do podjęcia sposobu leczenia.
Kiedy wykonuje się badanie histopatologiczne?
Badanie histopatologiczne wykonuje się w trakcie rozpoznania i leczenia chorób nowotworowych. Oprócz samej diagnozy możliwe jest określenie stopnia złośliwości i rodzaju nowotworu. Dzięki temu ocenia się zaawansowanie choroby, co jest niezbędne aby odpowiednio dobrać proces leczenia. Na późniejszym etapie, badanie histopatologiczne pozwala na obserwację postępu stosowanego leczenia i wprowadzenie ewentualnych zmian w kuracji. Badanie histopatologiczne wykonuje się również w celu oceny czystości tkanek, które zostały nadmiarowo wycięte podczas operacji usunięcia zmian nowotworowych. Badanie histopatologiczne umożliwia również rozpoznanie niektórych schorzeń zwyrodnieniowych oraz zapalnych. Wykonuje się je także u osób zmarłych, w celu stwierdzenia albo potwierdzenia przyczyny zgonu.
Jak pobiera się materiał histopatologiczny i na czym polega ocena próbki?
Materiał do badania histopatologicznego można pobierać na kilka sposobów. Sposób pobrania próbki tkanek chorego zależy głównie od tego, gdzie jest umiejscowiona zmiana nowotworowa, jaki rodzaj tkanek obejmuje nowotwór, jaki jest rodzaj podejrzanego nowotworu oraz jaką metodę operacyjną i sposób znieczulenia się wybierze. Jednym ze sposobów jest cytologia, czyli pobranie wymazu z pochwy oraz szyjki macicy za pomocą specjalnej szczoteczki. Materiał można pobrać również poprzez biopsję cienkoigłową, gruboigłową, otwartą lub śródoperacyjną, a także inne rodzaje biopsji. Najbardziej inwazyjną metodą jest otwarcie ciała pacjenta w celu pobrania fragmentów tkanek.
Po pobraniu próbki jest ona zabezpieczana, najczęściej w roztworze formaliny. Później próbka jest płukana w celu usunięciu resztek środków utrwalających, a następnie umieszczana w roztworze etanolu, który zapewnia jej odwodnienie. Później próbkę umieszcza się w płynach pośrednich, które mają za zadanie oczyszczenie preparatu z resztek alkoholu. Po kilkunastu godzinach próbka jest utwardzana, a następnie zalewana parafiną i krojona w kawałki o wymiarach kilku milimetrów. Dzięki temu, że z jednego fragmentu pobranej zmiany nowotworowej wykonuje się kilka preparatów, możliwa jest szersza ocena zmian i wykluczenie tego, że w badanym fragmencie nie znajdą się zmiany, które chce się zbadać. Preparat umieszcza się na szkiełkach mikroskopowych i poddaje dalszej analizie. Preparat oglądany jest pod mikroskopem, a czasami, jeśli zaistnieje taka konieczność, stosuje się specjalne barwniki, dzięki którym obserwowane struktury są bardziej wyraźne. Patolog w oparciu o ocenę próbki tkanek pacjenta oraz rozległą wiedzę o stanie i leczeniu osoby dotkniętej nowotworem, wspomaga lekarzy w wyborze dalszej diagnostyki i sposobu leczenia. Czas oczekiwania na wynik jest zależny od rodzaju zmiany oraz placówki, która wykonuje badanie, jednak zazwyczaj wynosi około 10 dni.
Możliwe jest również wykonanie szybkiego badania histopatologicznego w trakcie trwania operacji. W takiej sytuacji pobrana tkanka jest zamrażana, a następnie oglądana pod mikroskopem. Dzięki takiemu badaniu można określić z jak dużym marginesem należy wyciąć tkanki otaczające nowotwór. Takie badanie wymaga od patologa wykonującego analizę próbki bardzo dużej wiedzy i doświadczenia, ponieważ mrożone preparaty są znacznie trudniejsze do oceny. Oczekiwanie na wynik takiego badania trwa kilkanaście minut, dzięki czemu nie ma konieczności wybudzania pacjenta z narkozy i można kontynuować operację po otrzymaniu wyniku.
Zobacz także: Nowotwór krwi. Co trzeba wiedzieć o białaczce?
