Badanie elektrofizjologiczne w okulistyce polegają na rejestrowaniu tak zwanych „prądów czynnościowych”, które występują w okolicy gałki ocznej, mięśniach odpowiedzialnych za poruszanie gałką oczną oraz w polach wzrokowych kory mózgowej, czyli części mózgu, która odpowiada za widzenie. Rozróżniamy kilka rodzajów badań elektrofizjologicznych w okulistyce, które są wykonywane w zależności od potrzeb. Dzięki temu rodzajowi badań, możliwa jest diagnoza wielu chorób oczu i nie tylko.
Kiedy wykonuje się badanie?
Ten typ badań wykonuje się w kilku specyficznych przypadkach. Między innymi, gdy zachodzi podejrzenie chorób naczyniowych i zwyrodnieniowych siatkówki, zmian organicznych siatkówki lub toksycznego uszkodzenia siatkówki. Oprócz nieprawidłowości w działaniu siatkówki, możliwe jest potwierdzenie przypadłości związanych z funkcjonowaniem nerwu wzrokowego, takich jak: przecięcie lub zanik nerwu wzrokowego, zapalenia nerwu wzrokowego oraz częściowy zanik nerwu wzrokowego spowodowany jego toksycznym uszkodzeniem (wywołane na przykład działaniem alkoholu, nikotyny lub leków). Okulistyczne badanie elektrofizjologiczne może być wykorzystywane również w celu odróżnienia obrzęku tarczycy od wewnątrzgałkowego zapalenia nerwu.
Jak wygląda badanie elektrofizjologiczne w okulistyce?
Na badanie warto odpowiednio się przygotować i znać niektóre dane dotyczące swojego wzroku. Podczas badania lekarz może zapytać o ostrość wzroku pacjenta oraz o noszone przez niego szkła. Poza tym dobrze jest mieć ze sobą dokumentację medyczną dotyczącą przebytych chorób oczu. Oprócz tego żadne przygotowanie nie jest wymagane, jednak pacjent powinien być wypoczęty. Badanie elektrofizjologiczne jest przeprowadzane po wcześniejszym znieczuleniu gałki ocznej. Po znieczuleniu na oko zakłada się elektrodę czynną. Podczas badania oko jest oświetlane krótkotrwałymi błyskami lub wzorami, a zapis badania jest rejestrowany na papierze. Całe badanie trwa kilkanaście, maksymalnie kilkadziesiąt minut. Na czas badania wpływa między innymi skupienie pacjenta i to, w jakim stopniu współpracuje on z lekarzem.
Rodzaje badań elektrofizjologicznych w okulistyce – kiedy się je wykonuje i na czym polegają?
- VEP i VER
Badania VEP i VER są zalecane w celu odróżnienia chorób nerwu wzrokowego i drogi wzrokowej od chorób siatkówki. Poza tym badanie umożliwia zlokalizowanie uszkodzenia, które mogło nastąpić na przykład podczas urazu, zapalenia lub gdy występuje podejrzenie guzów mózgu. Podczas tego badania rejestruje się zjawiska elektryczne, jakie zachodzą w tkance nerwowej, a dokładniej na drodze od nerwu wzrokowego do kory mózgowej potylicznej. W trakcie tych badań na skórze głowy umieszcza się kilka elektrod, a oczy są oświetlane jednocześnie lub każde z osobna. Oczy mogą być oświetlane błyskiem podobnym do błysku lampy fotograficznej, podczas gdy broda osoby badanej jest oparta na podpórce czaszy stymulatora. Inny wariant tego badania jest taki, że pacjent siedzi w pewnej odległości od ekranu komputerowego, a jego zadaniem jest śledzenie zmian jakie zachodzą we wzorze wyświetlanym na ekranie.
- EOG i ERG
Te dwa badania mają zastosowanie w diagnostyce chorób siatkówki. W trakcie badania EOG elektrody są zakładane na skórę w kącikach oczu, natomiast podczas badania ERG, elektrody zakłada się do worka spojówkowego oraz na skórę. Przed założeniem elektrod oczy są znieczulane kroplami. Następnie wywoływane są bodźce świetlne, a reakcja organizmu jest rejestrowana przez aparat. Bodźce świetlne mogą być błyskami lub wyświetlanymi wzorcami. Badanie można przeprowadzać po uprzedniej adaptacji do ciemności lub w jasnym pomieszczeniu, w zależności od typu badania. W niektórych przypadkach oczy zakrapla się dodatkowo kroplami rozszerzającymi źrenice.
- EMG
Badanie mięśni oczodołu często stosuje się w neurologii. Na podstawie badania EMG można określić, czy istnieją różnice w pracy mięśni obu oczu oraz jaki jest stopień niedowładu. W przypadku tego badania elektrody w postaci cienkich igiełek są wkuwane w mięśnie, a następnie rejestruje się zmiany potencjałów czynnościowych wywołane ruchami gałek ocznych.
