Jak wygląda diagnoza ADHD? Czy zawsze wymagana jest terapia psychologiczna? Co to w ogóle jest ADHD? Podpowiemy, co warto wiedzieć na ten temat i gdzie zgłosić się po diagnozę lub profesjonalną pomoc. Proces nie jest trudny, ale pozwoli pacjentowi na swobodne funkcjonowanie i wydobycie z siebie swojego uśpionego potencjału, ponieważ ADHD to nie tylko problemy.
Psychologia poznawcza – w niej znajdziesz odpowiedzi, na pytanie „co to jest ADHD?” Czy ADHD jest dziedziczne?
Na początek warto dowiedzieć się, czym w ogóle jest ADHD. Zaburzenie jest określane zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Osoby, u których występuje ADHD, mogą mieć problemy w trzech kategoriach:
- Nieuwaga – Jeśli u danej osoby występuje ADHD, może (ale wcale nie musi) się ona łatwo się rozpraszać, mieć trudności z podtrzymywaniem uwagi na jednym zadaniu, mieć trudności z organizacją swojej pracy w efektywny sposób, czy też unikać zajęć, które nie wydają się zbyt ciekawe.
- Nadruchliwość – O osobach z ADHD często mówi się, że są „w ciągłym ruchu”. To prawda, że u wielu będzie występował taki problem. W kryteriach diagnostycznych czytamy, że zaburzenie przejawia się również jako problemy z niespokojnym ruszaniem nogami lub rękami. Warto jednak wspomnieć, że nadruchliwość objawia się również nadmierną gadatliwością.
- Impulsywność – Osoby z ADHD często robią coś, zanim zdążą pomyśleć. Często mają problemy z kontrolowaniem ogromnych emocji. Zdarza się, że przerywają innym ich dłuższe wypowiedzi, ponieważ nie są w stanie poczekać na swoją kolej i czują impuls, który pcha je do natychmiastowego wyrażania swoich opinii.
Wiesz już, jak objawia się zaburzenie. Warto jednak wiedzieć także, czy ADHD można nabyć. Jak wynika z badań psychologicznych, zaburzenie jest dziedziczone. Jeśli więc u któregoś z rodziców występuje ADHD, dziecko będzie mieć co najmniej 50% szans na to, że również u niego się ono objawi. To specyficzna budowa mózgu decyduje o tym czy ktoś posiada ADHD. Jak więc można się domyśleć, nieprawidłowości zachodzą na etapie życia płodowego.
Jak wygląda diagnoza ADHD u dorosłych?
Jeśli myślisz, że możesz potrzebować diagnozy, chętnie podpowiemy, jak wygląda proces u dorosłych. Wbrew pozorom nie jest to aż takie trudne. Musisz jednak wiedzieć, że masz do wyboru dwie drogi. Możesz zasięgnąć pomocy w państwowych placówkach lub zdiagnozować się prywatnie. Niezależnie od tego co wybierzesz, musisz udać się do psychiatry lub psychologa diagnosty. Warto wybrać osobę, która specjalizuje się w leczeniu ADHD u osób dorosłych. Dzięki temu będziesz mieć większą pewność, że diagnoza będzie przeprowadzona przez osobę, która jest doświadczona.
Z jakiego powodu to takie ważne? ADHD łatwo pomylić z innymi zaburzeniami. Jeśli wiec pójdziesz do specjalisty, który niewiele wie o tym zagadnieniu, możesz nie uzyskać poprawnej diagnozy. Pamiętaj jednak, że wiele zaburzeń psychologicznych wpływa na twoje funkcje poznawcze (na przykład uwagę, pamięć, czy też spostrzeganie). Czasami proces diagnostyczny może potrać nieco dłużej, jeśli lekarz będzie podejrzewać, że twoje problemy mają inne podłoże. Nie warto jednak się zniechęcać. Po otrzymaniu diagnozy od lekarza będzie można pomyśleć o prawidłowym leczeniu i pracy z objawami. Dzięki temu w przyszłości będzie ci znacznie łatwiej funkcjonować.
Podczas diagnozy lekarz może poprosić cię o wypełnienie testów lub kwestionariuszy, które będą dotyczyć twojego codziennego życia, ale także dzieciństwa. Jeden z bardziej znanych wywiadów diagnostycznych dotyczących ADHD możesz nawet znaleźć w internecie (DIVA 2.0). Wielu psychiatrów jeszcze przed wizytą wysyła go do swoich pacjentów, aby mogli wypełnić go na spokojnie w domu. Pytania dotyczą również dzieciństwa. Może się więc zdarzyć, że lekarz poprosi twojego rodzica o odpowiedzi na kilka pytań. ADHD musi mieć swoje korzenie już w najmłodszych latach twojego życia. Z tego powodu pytania o twoje dzieciństwo są bardzo istotne w postawieniu odpowiedniej diagnozy. Pamiętaj, że jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości o sens zadawanych pytań, możesz poprosić lekarza, aby wyjaśnił ci ich genezę.
Diagnozę możesz otrzymać już po jednym spotkaniu, ale bywają przypadki, że czas będzie znacznie wydłużony. Niektórzy pacjenci są często badani nawet przez kilka spotkań. Należy jednak zachować cierpliwość. Dobrze postawiona diagnoza to podstawa, aby móc wdrożyć odpowiednie leczenie.
Czy zawsze wymagana jest terapia psychologiczna i farmakoterapia?
Po postawieniu diagnozy, lekarz powinien zaproponować ci odpowiednie leczenie. Choć musisz wiedzieć, że ADHD nie da się całkowicie wyleczyć, to jednak można działać na jego objawy. Oczywiście po otrzymaniu diagnozy nic nie musisz tak naprawdę robić. Warto jednak pójść na terapię oraz wypróbować leki, które ewentualnie zaproponuje lekarz. Połączenie psychoterapii z farmakoterapią, daje naprawdę dobre efekty. Osoby z ADHD zaczynają dzięki temu znacznie lepiej funkcjonować. Co więcej, dzięki terapii (szczególnie zaleca się poznawczo-behawioralną) i wypracowywaniu odpowiednich rozwiązań, odkrywają także moc swoich możliwości. Choć proces może trwać dość długo, to jednak warto przez niego przejść, aby objawy przestały być uciążliwe na co dzień.
ADHD to nie tylko trudności! Mimo wszystko znajdzie się kilka pozytywów
Choć może brzmieć to nieprawdopodobnie, to jednak ADHD nie jest wyłącznie utrudnieniem. Wiele psychologów mówi o tym, że osoby z tym zaburzeniem są znacznie bardziej kreatywne, szybciej znajdują rozwiązania nawet trudnych problemów, ale co najważniejsze posiadają zdolność „hiper skupienia”. Na czym to polega? Jak już wiesz, jednym z objawów ADHD są trudności w skupieniu się na rzeczach, które nie są dla danej osoby zbytnio interesujące. Ma to jednak również drugą stronę. Osoby z ADHD potrafią się skupić na całe godziny i zgłębiać tematy, które są dla nich intrygujące. To prawdziwi eksperci w swoich dziedzinach. Na rynku możesz znaleźć wiele książek na ten temat. Warto je przeczytać, aby spojrzeć na ADHD nie tylko od strony problemów, ale także pozytywów.