Nietolerancja laktozy jest dolegliwością występującą bardzo często, zwłaszcza u osób dorosłych, u których z czasem zanikła zdolność trawienia laktozy, czyli cukru zawartego w mleku. Najwięcej laktozy zawiera mleko owcze oraz krowie, a leczenie polega głównie na eliminacji z diety nietolerowanych produktów.
Z czego bierze się nietolerancja laktozy i jakie są jej rodzaje?
Nietolerancja laktozy pojawia się zwykle, gdy w organizmie występuje niedobór laktazy, czyli enzymu, który jest niezbędny do trawienia laktozy. Organizm może być całkowicie lub częściowo niezdolny do rozkładu laktozy, w związku z czym pojawiają się nieprzyjemne objawy, które dotyczą w szczególności układu pokarmowego.
Nietolerancję laktozy można podzielić na wrodzoną, pierwotną oraz wtórną. Wrodzona nietolerancja laktozy występuje już u niemowląt i jest spotykana bardzo rzadko, bowiem cierpi na nią zaledwie około 1,5% niemowląt. Nietolerancja wtórna występuje, gdy dana osoba mogła spożywać mleko w dzieciństwie i zaczęła na nie nieprawidłowo reagować w okresie dojrzewania lub nawet później. Ten typ nietolerancji jest spowodowany tym, że organizm produkuje mniejsze ilości laktazy lub enzym ten jest mniej aktywny i nie jest w stanie prawidłowo rozkładać cukru mlecznego. Wtórna nietolerancja laktozy ma związek z uszkodzeniem błony śluzowej jelita i pojawia się zazwyczaj jako skutek urazów lub chorób.
Jakie są objawy nietolerancji laktozy?
Objawy nietolerancji laktozy dotyczą głównie układu pokarmowego i pojawiają się zazwyczaj od pół godziny do dwóch godzin po spożyciu mleka lub przetworów mlecznych. Najczęstszym objawem jest ból brzucha. Mogą mu towarzyszyć wzdęcia, kolki, biegunki, a czasami nawet mdłości. Objawy mogą się różnić w zależności od stopnia nietolerancji i personalnych uwarunkowań oraz ilości zjedzonych produktów mlecznych. Objawy wynikają z tego, że laktoza pochodząca z mleka nie zostaje rozłożona i nie może zostać wchłonięta w jelitach. Co więcej, powoduje to zatrzymywanie wody, a w efekcie biegunki. Bakterie, które występują w jelitach, rozkładają nierozłożoną laktozę, a to prowadzi do powstania dużej ilości gazów i wzdęć.
Jak rozpoznaje się nietolerancję laktozy?
Żeby skutecznie rozpoznać laktozę, można wykonać kilka badań. Jedna z metod to analiza pH stolca. Jeżeli kał ma kwasowy odczyn, oznacza to, że osoba badana cierpi na nietolerancję laktozy, ponieważ nierozłożona laktoza wpływa na zakwaszenie kału. Inną metodą jest wodorowy test oddechowy, który polega na podaniu na czczo laktozy i mierzeniu stężenia wodoru w wydychanym przez pacjenta powietrzu. Jeśli poziom wodoru jest wyższy niż dopuszczalny, oznacza to, że badana osoba nie toleruje laktozy. Kolejnym testem jest tak zwana próba eliminacyjna, która polega na eliminacji z diety produktów mlecznych na dwa tygodnie. W tym czasie obserwuje się czy objawy nietolerancji występują. Następnie sprawdza się czy symptomy nietolerancji wystąpią po ponownym spożyciu laktozy. Najbardziej inwazyjną, ale równocześnie najbardziej skuteczną metodą rozpoznawania nietolerancji laktozy, jest endoskopia. Podczas badania pobierany jest mały wycinek tkanek jelita cienkiego, a następnie określa się, ile jest w nim laktazy.
Jak leczyć nietolerancję laktozy?
Leczenie laktozy nie jest niestety możliwe, można jedynie wyeliminować z diety produkty, które powodują nasilanie się objawów. Zwłaszcza osoby, u których nietolerancja laktozy jest wrodzona, powinny bezwzględnie unikać spożywania produktów wywołujących objawy nietolerancji. Osoby, u których nietolerancja laktozy pojawiła się po pewnym czasie, mogą przed spożyciem produktów z laktozą przyjmować preparaty, które mają w swoim składzie laktazę.
Zobacz także: Czy z atopowego zapalenia skóry można wyrosnąć?