Mianem nieswoistych zapaleń jelit określa się grupę chorób o podłożu autoimmunologicznym. Schorzenia te, stosunkowo rzadko występują u dzieci – stanowią one około 1/3 wszystkich pacjentów. Dokładna przyczyna zapadalności na tę przypadłość nie została poznana. Co jest pewne to fakt, że na pojawienie się zachorowania składają się czynniki genetyczne, oprócz tego środowiskowe, czyli zewnętrzne oraz oddziaływanie układu odpornościowego – immunologicznego osoby chorej.
Rodzaje nieswoistych zapaleń jelit
Wyróżniamy dwie jednostki chorobowe zaliczane do tej grupy:
- Choroba Leśniowskiego-Crohna – wyróżniające są silne bóle brzucha oraz pojawianie się stanów gorączkowych. W tej chorobie powszechne jest występowanie niedokrwistości, u większości pacjentów obserwuje się również znaczne i postępujące niedożywienie. W czasie badania endoskopowego zauważalne jest, że zmiany znajdują się jedynie w niektórych częściach jelita i są poprzedzielane fragmentami zdrowych tkanek błony śluzowej jelita. Poza tym, w tej jednostce chorobowej bardzo często zajęty jest również końcowy fragment jelita cienkiego.
- Wrzodziejące zapalenie jelit – głównym symptomem są biegunki. W badaniu endoskopowym wyróżniający jest ciągły charakter zmian, które rozpoczynają się od odbytnicy i rozszerzają się w górę jelita grubego. Poza tym schorzenie obejmuje jedynie jelito grube i nie rozprzestrzenia się na inne struktury.
Jak należy postępować, gdy dojdzie do pojawienia się objawów?
W sytuacji, gdy u dziecka pojawiają się przewlekłe bóle brzucha, biegunki, stany gorączkowe, w stolcu widoczna jest krew lub śluz, należy niezwłocznie udać się o lekarza. W pierwszej kolejności zapewne skontaktujemy się z pediatrą, który w razie podejrzenia nieswoistego zapalenia jelit pokieruje dalszą diagnostykę, dla potwierdzenia rozpoznania. Możemy otrzymać skierowanie do specjalistycznej poradni gastroenterologii dziecięcej.
Jak wygląda rozpoznanie choroby?
Postawienie diagnozy nie należy do najłatwiejszych zadań, szczególnie u dziecka, które nie dość precyzyjnie określa swoje dolegliwości. Wstępne rozpoznanie dokonywane jest na podstawie znanych objawów (gorączki, przewlekłe bóle brzucha, biegunki, krew czy śluz w kale). Nie w każdym przypadku występują wszystkie symptomy.
Kolejnym krokiem jest wykluczenie ewentualnych chorób o podłożu infekcyjnym w obrębie jelit. Po takim różnicowaniu przychodzi czas na przeprowadzenie badań endoskopowych – najczęściej gastroskopia i kolonoskopia, które uzupełniane są pobraniem wycinków w celu wykonania badania histologicznego.
U niektórych pacjentów w potwierdzeniu rozpoznania pomocne jest przeprowadzenie rezonansu magnetycznego lub badania radiologicznego jelit. U dziecka powinien być regularnie już na etapie diagnostyki oceniany stan odżywienia i w razie potrzeby wdrażane leczenie uzupełniające niedobory. Takie postępowanie poleca się również u osób dorosłych.
Nieswoiste zapalenie jelit – leczenie
To jaka forma leczenia zostanie podjęta, uzależnione jest od rodzaju choroby, fazy jej zaawansowania oraz wieku pacjenta. W czasie, gdy występuje okres zaostrzenia, najczęściej stosuje się leczenie farmakologiczne i/lub żywieniowe. Gdy uda się doprowadzić do remisji konieczne jest kontynuowanie leczenia farmakologicznego, aby możliwie jak najdłużej ją utrzymać.
W niektórych przypadkach zastosowanie leczenia farmakologicznego nie przynosi zamierzonych rezultatów, wówczas rozważana jest możliwość podjęcia leczenia operacyjnego. Leki podawane są najczęściej przez co najmniej 2 lata, jednak liczne przypadki wymagają stosowania nawet wieloletniego. Doprowadzenie do reemisji pozwala na zapewnienie dziecku możliwości prawidłowego rozwoju fizycznego i w sposób zdecydowany zmniejsza ryzyko poważnych powikłań wywołanych chorobą.
Czy nieswoiste zapalenia jelit można całkowicie wyleczyć?
Jeśli mamy do czynienia z wrzodziejącym zapaleniem jelita, to całkowite wyleczenie następuje w momencie ewentualnego operacyjnego usunięciu całego jelita grubego.
W przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna całkowite wyleczenie jest niemożliwe. W tym przypadku mówimy jedynie o doprowadzeniu do reemisji choroby.
Osoby, u których leczenie farmakologiczne lub operacyjne zostało zakończone, powinny pozostawać pod stałą, regularną opieką gastroenterologa.
Czytaj więcej: Nieswoiste zapalenie jelit – objawy, diagnoza, leczenie