Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia, zaćma (łac. cataracta) jest najczęstszą przyczyną utraty widzenia na świecie. Szacuje się, że w Polsce cierpi na tę chorobę około 1 mln osób. Na powstanie katarakty najbardziej narażeni są seniorzy, jednak występuje ona również u osób młodszych i dzieci.
Co to jest zaćma i jakie są przyczyny jej występowania?
Zaćma to stopniowe pogarszanie ostrości wzroku wynikające ze zmętnień powstających w soczewce, która znajduje się wewnątrz gałki ocznej. Przyczyną są zmiany metaboliczne zachodzące w tej strukturze oka. Zmętnienia mogą pojawiać się w różnych warstwach soczewki, co determinuje charakter zaburzeń widzenia oraz tempo rozwoju zaćmy.
Zobacz także: Leczenie astmy – jak przebiega?
Zaćma może być wrodzona – do zmętnień soczewki dochodzi w życiu płodowym. Dzieje się to między innymi na skutek chorób infekcyjnych matki (np. różyczka, grypa, żółtaczka zakaźna) lub genetycznych predyspozycji płodu. W tym przypadku bardzo ważne jest jak najszybsze rozpoznanie i leczenie zaćmy.
Zdecydowanie częściej występuje jednak zaćma nabyta, która może mieć różne przyczyny. Wyróżniamy zaćmę:
– starczą (najczęstsza)
– pourazową
– toksyczną
– polekową (np. przewlekła terapia glikokortykosteroidami)
– metaboliczną (np. w przebiegu cukrzycy)
– wikłającą (w oczach z innymi schorzeniami okulistycznymi takimi jak: jaskra, odwarstwienie siatkówki, przewlekłe stany zapalne oczu, wysoka krótkowzroczność).
Zaćma – pierwsze objawy
W początkowych stadiach choroby zmiany w widzeniu są praktycznie niezauważalne. Z czasem, zmętnienia prowadzą do zamazywania się obrazu, kolory stają się mniej wysycone, a słońce i inne źródła światła bardzo oślepiają. Można zaobserwować efekt patrzenia przez „brudną szybę”. Niektórzy pacjenci zgłaszają dwojenie obrazu, które w zaćmie jest jednooczne. Opisane objawy utrudniają codzienne czynności takie jak czytanie, oglądanie telewizji, prowadzenie samochodu (szczególnie nocą). O pojawieniu się zaćmy może również świadczyć konieczność częstej zmiany mocy soczewek okularowych.
Tempo progresji zmian związanych z omawianym schorzeniem jest bardzo indywidualne: może trwać od kilku miesięcy do kilkunastu lat.
W przypadku wystąpienia powyższych symptomów, należy jak najszybciej skontaktować się ze specjalistą, np. https://swiatoka.pl/uslugi/zacma/, aby określić ich przyczynę. Po potwierdzeniu rozpoznania, ocenie podlega stopień zaawansowania zmętnień soczewki i planowane jest leczenie.
Operacja zaćmy – na czym polega?
Ważną informacją jest fakt, że zaćma jest schorzeniem w pełni uleczalnym. Jedynym sposobem leczenia zaćmy jest leczenie chirurgiczne. Operacja usunięcia zaćmy (fakoemulsyfikacja – obecnie złoty standard) polega na rozdrobnieniu mas soczewkowych za pomocą ultradźwięków, usunięciu ich z wnętrza oka, a następnie implantacji sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej w miejsce po usuniętej soczewce własnej Pacjenta. Implant zostaje z Pacjentem „na zawsze”. Zabieg odbywa się w znieczuleniu miejscowym – kroplowym. Leczenie jest skuteczne i daje szybką poprawę widzenia. W przypadku braku powrotu do pełnej ostrości wzroku należy wykluczyć inne chorzenia okulistyczne, takie jak jaskra i choroby siatkówki.
Pielęgnacja oczu po operacji zaćmy
Podstawą pielęgnacji po operacji zaćmy jest regularne przyjmowanie kropli do oczu zgodnie ze schematem zaleconym przez okulistę. Nie ma konieczności stosowania opatrunku na oko – chyba, że lekarz zaleci inaczej. W razie potrzeby, oko można przemywać sterylną solą fizjologiczną, a ewentualną wydzielinę usuwać za pomocą czystego gazika lub chusteczek do higieny brzegów powiek. Przed jakąkolwiek interwencją w okolicy oka i twarzy należy zawsze umyć ręce wodą z mydłem. Podczas mycia twarzy i włosów należy zachować ostrożność, tak aby mydło lub szampon nie dostały się do operowanego oka. Nie można pocierać i uciskać oka oraz powiek. Po operacji zalecaną pozycją podczas snu jest pozycja na plecach lub na boku po stronie nieoperowanego oka. Nie ma przeciwwskazań do czytania i oglądania telewizji.
Okres rekonwalescencji po operacji zaćmy trwa około cztery tygodnie. I przez ten czas należy prowadzić oszczędzający tryb życia. Przez pierwsze dwa tygodnie należy unikać wysiłku fizycznego, obowiązuje zakaz dźwigania (powyżej 5 kg) i gwałtownego pochylania się.
Dobór nowej korekcji okularowej zwykle jest możliwy po 4-6 tygodniach, czyli po całkowitym wygojeniu się oka i ustabilizowaniu refrakcji pooperacyjnej. Do tego czasu można stosować dotychczasowe okulary, pod warunkiem, że poprawiają widzenie.
Z decyzją o operacji usunięcia zaćmy nie należy zwlekać. Zabieg jest bezbolesny, szybki i precyzyjny. Dzięki temu po zabiegu pacjenci cieszą się dobrym widzeniem przez długie lata, co znacząco wpływa na poprawę jakości ich życia.
