Kreatynina to organiczny związek chemiczny będący pochodną kreatyny. Występuje we krwi i w moczu, jest bezwodnikiem kreatyny. Kreatynina jest produktem metabolizmu. Z naszego organizmu jest wydalana przez nerki wraz z moczem, stanowiąc oprócz mocznika jeden z głównych związków azotowych.
Kreatynina powstaje w wyniku nieenzymatycznego rozpadu fosforanu kreatyny. Jej ilość, jaka jest wydalana z organizmu w ciągu doby, jest charakterystyczna dla danego organizmu i zależna od ilości masy mięśniowej. W ciągu doby, średnio z organizmu wydala się ok. 14 – 26 mg kreatyniny na kg masy ciała. W diagnostyce medycznej kreatynina pozwala na monitorowanie pracy nerek, jest markerem biochemicznym.
Wytworzenie kreatyniny w organizmie jest zależne od wieku danej osoby oraz jej masy mięśniowej (np. inne będzie u młodego wysportowanego mężczyzny niż u drobnej starszej osoby). Zbyt duża konwersja kreatyny do kreatyniny może nadmiernie obciążać nerki i prowadzić do upośledzenia ich możliwości filtracyjnych. Kreatynina jest produktem ubocznym i nie ma żadnego pozytywnego znaczenia dla nerek. Przy prawidłowo funkcjonujących nerkach kreatynina prawie w całości jest filtrowana przez kłębuszki nerkowe. Stężenie kreatyniny w osoczu krwi jest wypadkową ilości masy mięśniowej i sprawności wydalniczej nerek.
Kreatynina normy
Poziom kreatyniny u osób zdrowych wynosi:
- dla kobiet 0,6 – 1,1 mg/dl (53 – 97 mikromol/l)
- dla mężczyzn 0,7 – 1,3 mg/dl (60 – 110 mikromol/l)
Zwiększona produkcja kreatyniny
O zwiększonej produkcji kreatyniny najczęściej mówimy, kiedy występuje:
- intensywny wysiłek fizyczny
- akrogemalia
- gigantyzm
Zmniejszone wydalanie kreatyniny
Zmniejszone wydalanie kreatyniny może być spowodowane przez:
- niewydolność nerek
- stosowaniem leków, których skutkiem ubocznym, może być upośledzanie funkcji nerek
- zatrucia (zarówno związkami organicznymi jak i chemicznymi)
Spadek stężenia kreatyniny
Na spadek stężenia kreatyniny mają wpływ:
- głodówki
- stosowanie kortykosterydów
- zanik mięśni
- może też występować w okresie ciąży
Podwyższone wartości kreatyniny
Wzrost stężenia kreatyniny w surowicy krwi świadczy o tym, że funkcja filtracyjna nerek została upośledzona. Przyczyną tego może być ostra lub przewlekła niewydolność nerek. Do przyczyn wzrostu kreatyniny dochodzi w przypadku niewydolności tego organu.
Podwyższony poziom kreatyniny może prowadzić do uszkodzenia nerek, należy pamiętać, że jest to proces nieodwracalny. W chwili obecnej na naszym rynku dostępne jest urządzenie służące do mierzenia poziomu kreatyniny we krwi. Jej poziom można kontrolować w domu, bez konieczności wykonywania badań w laboratorium.
Zobacz także: Kamica nerkowa – objawy i leczenie
