Krwawienia dokomorowe u noworodków – stopnie, objawy, zagrożenia i leczenie

Krwawienia dokomorowe w mózgu nowonarodzonego dziecka, stanowią groźną dolegliwość. Mogą doprowadzić do szeregu powikłań, zaburzeń rozwojowych, a nawet śmierci. Za grupę wzmożonego ryzyka w przypadku ej dolegliwości uznaje się wcześniaki, przede wszystkim, jeśli ciąża została rozwiązana przed 32 tygodniem, jednak możliwe jest ich pojawienie się również u dzieci donoszonych. Zdaniem lekarzy w szczególności jeśli u dziecka występowała niska masa urodzeniowa.

Kiedy pojawiają się krwawienia dokomorowe u dzieci?

Wystąpienie krwawienia dokomorowego u noworodka ma miejsce najczęściej już w pierwszej dobie po jego przyjściu na świat. Jak jednak wiadomo wyjątek potwierdza regułę i zdarzają się sytuacje, gdy do jego ujawnienia się dochodzi do 7 dnia od narodzin.

Przyczyny krwawienia dokomorowego u dzieci

Podstawową przyczyną występowania wylewu dokomorowego jest niedostateczny poziom rozwinięcia naczyń krwionośnych u dziecka oraz zbyt niskie zapasy witaminy K, odpowiadającej za właściwe krzepnięcie krwi. Zaznaczyć należy również, że naczynia krwionośne u wcześniaków są najczęściej bardzo kruche. Warstwa macierzysta wraz z naczyniami krwionośnymi osiąga odpowiedni poziom dojrzałości dopiero po 34 tygodniu. Wówczas naczynia zyskują odpowiedni poziom elastyczności.

U wcześniaków wymienia się następujące czynniki ryzyka krwawień dokomorowych:

• Bezdech,
• Sepsa,
• Sztuczna wentylacja,
• Choroby serca, takie jak np. niewydolność mięśnia sercowego.

U dzieci donoszonych, czyli urodzonych pomiędzy 37 a 42 tygodniem może również dojść do krwawienia dokomorowego. Wówczas pośród prawdopodobnych przyczyn wymienia się: malformację naczyniową, obecność przetrwałej warstwy macierzystej, brak odpowiedniej suplementacji witaminy K po porodzie, splot naczyniowy.

Jak objawia się krwawienie dokomorowe u dzieci?

Wylew dokomorowy daje objawy o różnym nasileniu, uzależnionym od zdiagnozowanego stopnia krwawienia. Za najbardziej wyraźne uznaje się objawy pojawiające się w III oraz IV stopniu, jednocześnie inne symptomy pojawiają się u wcześniaków, a inne u dzieci donoszonych.

Objawy krwawienia dokomorowego u wcześniaka:

• Zaburzenia snu,
• Zaburzenia krążenia mózgowego,
• Wzmożone napięcie mięśniowe,
• Zaburzenia oddychania,
• Szeroko otwarte oczy,
• Wzrost lub spadek pobudliwości,
• Niekiedy drgawki lub drżenie rąk,
• Tzw. krzyk mózgowy.

Zobacz także: Zespół zaburzeń oddychania noworodka – objawy, przyczyny, leczenie

Objawy krwawienia dokomorowego u dziecka donoszonego:

• Osłabienie napięcia mięśniowego,
• Osłabienie ruchliwości,
• Napadowy bezdech,
• Nudności,
• Wymioty,
• Wzdęcia,
• Niedrożność porażenna jelit,
• Obrzęki,
• Sinica.

Rodzaje krwawień dokomorowych i ich powikłania

W określaniu stopnia nasilenia wylewu dokomorowego u małego dziecka lekarze posługują się tzw. skalą Papille’a. Dzieli ona to schorzenie na cztery stopnie, które różnią się pomiędzy sobą zaawansowaniem i powikłaniami, jakie mogą zostać przez nie spowodowane.

1. Stopień I – krwawienie podwyściółkowe – to zdecydowanie najlżejsza i dająca najlepsze rokowania odmiana dolegliwości. Nie istnieją powodowane przez nią powikłania, gdyż u dzieci dochodzi do jej samoistnego ustąpienia. W jej przebiegu wykazywana jest obecność niewielkiej ilości krwi pod wyściółką mózgu.
2. Stopień II – krwawienie dokomorowe bez poszerzenia komór – z tą odmianą krwawienia dokomorowego również nie wiążą się żadne powikłania. Nie występuje tu stan zagrożenia dla dziecka, gdyż zmiany w obrębie mózgowia i niewielkie wylewy ulegają całkowitej, samoistnej absorpcji, czyli wchłonięciu. Odmiana ta polega na przedostaniu się niewielkiej ilości krwi do komór mózgu u dziecka.
3. Stopień III – krwawienie dokomorowe z poszerzeniem światła komór – jeśli dojdzie to rozwoju tej postaci to najczęściej mamy do czynienia z umiarkowanie silnymi powikłaniami. U dzieci stwierdzane są bowiem zaburzenia rozwojowe oraz wodogłowie pokrwotoczne. W tej odmianie schorzenia w komorach mózgu dziecka pojawia się znaczna ilość krwi, a to z kolei prowadzi do ich znacznego poszerzenia. Samoistnie dochodzi do wchłonięcia części krwi, jednak jej nagromadzenie jest tak duże, że pojawiają się zaburzenia układu krążenia w mózgu. Konsekwencją jest jednoczesna resorpcja płynu mózgowo-rdzeniowego.
4. Stopień IV – krwawienie dokomorowe oraz do tkanek mózgu – krwawienie wewnątrzczaszkowe – jest to postać schorzenia, w której poziom śmiertelności wynosi 80-90%. W niektórych przypadkach udaje się uratować życie dziecka, jednak wówczas występują u niego silne zaburzenia rozwojowe oraz trwałe uszkodzenia w obrębie mózgowia. W tej odmianie schorzenia występuje obfite krwawienie do komór mózgu oraz jednoczesny wypływ krwi bezpośrednio do tkanki mózgowej.

Schorzenia będące konsekwencją wylewu dokomorowego

Jeśli u małego dziecka – wcześniaka stwierdzone zostanie krwawienie dokomorowe w III lub IV stopniu nasilenia, to może dojść również do ujawnienia się następujących schorzeń:

• Padaczka,
• Leukomalacja okołokomorowa – dochodzi do rozmiękania istoty białej mózgu oraz powstawania zmian w obrębie tkanki mózgowej,
• Zaburzenia rozwojowe,
• Postać kurczowa dziecięcego porażenia mózgowego,
• Zaburzenia słuchu,
• Zaburzenia widzenia,
• Zaniki podkorowe,
• Poszerzenie komór mózgu.

Jak diagnozuje się krwawienia dokomorowe u dzieci?

Po narodzinach dziecka w szpitalu, wszystkie wcześniaki, w szczególności te urodzone przez 32 tygodniem ciąży są rutynowo badane pod kątem występowania ewentualnego krwawienia dokomorowego. W celu stwierdzenia takiej nieprawidłowości koniecznością jest przeprowadzenie przezciemiączkowego USG Centralnego Układu Nerwowego.

Jak wygląda leczenie krwawienia dokomorowego u dzieci?

Jeśli u dziecka stwierdzony zostanie wylew dokomorowy w badaniu USG, to pierwszym postępowaniem jest umieszczenie go w inkubatorze, niezależnie od tego czy było donoszone czy też nie. Konieczne jest zadbanie, aby dziecko spokojnie leżało, jeśli zauważane są u niego jakiekolwiek cechy nadpobudliwości to specjalista zaleca odpowiednie leki uspokajające. Takie postępowanie to konieczność, gdyż jeśli będzie się zbyt długo ruszać, pojawią się wstrząsy to stan może ulec pogorszeniu.

Dziecko z wylewem dokomorowym będzie przyjmowało specjalne kroplówki, których zadaniem będzie wyrównanie równowagi wodno-elektrolitowej. W niektórych przypadkach zachodzi konieczność przeprowadzania odpowiednich zabiegów, które będą sposobem na ratowanie zdrowia i życia małego pacjenta.

Czytaj również: Ciemiączko – jego rola, zarastanie i możliwe problemy