Niepłodność dotyka coraz więcej par. Ogólna wiedza w tym zakresie i świadomość problemu staje się obecnie coraz bardziej potrzebna. Dlatego też poniższy artykuł stanowi wstęp do szerokiej tematyki niepłodności, tak aby wprowadzić Państwa w te trudne i jakże ważne zagadnienie medyczne.
Niepłodność – definicja
W najogólniejszym pojęciu oznacza niemożność zajścia w ciąże. Pojęcie nie dotyczy braku zdolności donoszenia ciąży. W obydwu przypadkach sprowadza się to do trudności w posiadaniu potomstwa, nie miej jednak istotne jest rozróżnienie tych dwóch problemów, gdyż warunkuje to sposób leczenia dotkniętych problemem par. Brak zdolności donoszenia ciąży może wynikać z trudności w zagnieżdżeniu się zygoty, występowaniu poranień rozwijającego się płodu, bądź braku zdolności rodzenia żywych lub zdolnych do życia dzieci. Niepłodność jest problemem występującym krok wcześniej. Przy niepłodności nie dochodzi do naturalnego zapłodnienia komórki jajowej przez plemnik i powstania zygoty, a dalej płodu.
Niepłodność – rodzaje
Niepłodność najogólniej możemy podzielić na kobiecą i męską. W zrozumiały sposób różnią się one przyczynami i postępowaniem w ich leczeniu, każdy z typów tej niepłodności będzie opisany szarzej w kolejnych artykułach.
Bezpłodność to określenie na niepłodność całkowitą, co oznacza bezwzględną niezdolność posiadania potomstwa. Ten typ niepłodności jest najczęściej następstwem wrodzonych bądź nabytych wad narządów rozrodczych. Do wad wrodzonych powodujących bezpłodność zaliczmy m.in. brak jajników, jajowodów, macicy, czy pochwy u kobiet, brak jąder u mężczyzn, bądź ich nieprawidłowa budowa. Wady nabyte związane są najczęściej z przebytymi przez kobietę lub mężczyznę operacjami, stanami zapalnymi lub innymi uszkodzeniami narządów rozrodczych.
Niepłodność względna definiuje istnienie czasowych przyczyn w trudnościach w zajściu w ciąże. Ten typ niepłodności daje szanse na wyleczenie, niezależnie od tego czy bezpłodność względna jest wrodzona czy nabyta.
Niepłodność pierwotna opisuje sytuacje, w której mimo regularnych stosunków płciowych utrzymujących się dłużej niż 2 lata nie dochodzi do zapłodnienia komórki jajowej.
Niepłodność wtórna dotyczy przypadków, w których kobieta chociaż raz była już w ciąży (niezależnie od tego czy dziecko przyszło na świat, czy też ciąża nie została donoszona), a następnie mimo prób trwających dłużej niż 2 lata nie dochodzi do zapłodnienia komórki jajowej kobiety.
Należy jeszcze wspomnieć o niepłodności fizjologicznej, która jest naturalnie występującym etapem czasowym w którym nie jest możliwe zapłodnieni komórki jajowej i powstanie zygoty. Przykładem może być występująca już ciąża, bądź naturalnie powtarzające się niepłodne fazy cyklu.
Przyczyny niepłodności
Statystyka przyczyn niepłodności przedstawia się następującą:
- w ok. 50 % przyczyny są wspólne i dotyczą kilku czynników jednocześnie;
- w ok. 45-50 % przyczyna leży po stronie kobiety;
- w ok. 35-40 % przypadków przyczyną jest niepłodność męska;
- w ok. 10-20% przyczyna pozostaje niewyjaśniona.
Niepłodność kobieca może mieć następujące źródła:
- jajnikowe – związane z zaburzeniem jajeczkowania i wytwarzania przez jajniki hormonów steroidowych;
- jajowodowe – nieprawidłowa budowa jajowodów w tym ich niedrożność oraz , nieprawidłowe ruchy, bądź brak ruchów perystaltycznych jajowodów, nieprawidłowości morfologiczne i czynnościowe nabłonka jajowodów;
- maciczne – będące następstwem nieprawidłowości w kształcie, wielkości bądź położenia macicy, zrostami macicy, patologiami w stanie błony śluzowej czy mięśniówki macicy;
- szyjkowe – będące konsekwencją niedrożności i pofałdowania szyjki macicy, oraz brakiem możliwości zajścia w ciąże związanym z nieprawidłowym składem, bądź stanem biochemiczni-immunologicznym wydzieliny pochwy uniemożliwiającym prawidłowy ruch plemników w stronę komórki jajowej;
- pochwowe – związane z nieprawidłowym kształtem i wymiarem pochwy, oraz nieprawidłowym stanem biochemicznym czy bakteriologicznym wydzieliny pochwy.
Niepłodność męska może wynikać z:
- anomali jądrowych – związanych z problemami w wytwarzaniu prawidłowych pod względem ilościowym i jakościowym plemników, oraz produkcją hormonów steroidowych;
- niedrożności dróg wyprowadzających nasienie;
- wad anatomicznych i zaburzeń psychicznych uniemożliwiających zdeponowanie nasienia w pochwie.
