Świnka to schorzenie ogólnoustrojowe, zakaźne, występujące najpowszechniej w wieku dziecięcym. Jej inna nazwa to nagminne zapalenie przyusznic. Wywołuje ją zainfekowanie wirusem świnki – paramyksowirusem. Źródłem zakażenia jest kontakt z osobą chorą. Świnka wylęga się przez okres od 14 do 24 dni, najczęściej około 17. Jednak zarazić się nią można jeszcze przed wystąpieniem charakterystycznych objawów i nawet przez około 2 tygodnie trwania choroby.
Powszechność występowania
Świnka to choroba występująca dość powszechnie, jednak aż 20 do 40% chorych przechodzi zakażenie bezobjawowo. W Polsce obowiązuje szczepionka podawana dzieciom w 2 oraz 10 roku życia przeciw odrze, śwince oraz różyczce. Pozwoliło to na znaczne zmniejszenie ilości zachorowań. W populacjach, gdzie szczepienia przeciwko temu schorzeniu nie zostały rozpowszechnione, do zachorowań dochodzi głównie u dzieci w wieku przedszkolnym oraz szkolnym. Do infekcji u dzieci, które zostały szczepione dochodzi sporadycznie.
Objawy świnki
Objawy świnki u dzieci charakteryzują się wysoką różnorodnością. Początkowo są bardzo niejednoznaczne i mogą nasuwać postawienie niewłaściwej diagnozy. Powszechnie występują:
- Podwyższona temperatura ciała – 38-39,5 stopnia, utrzymuje się przez 3-4 dni,
- Obrzęk ślinianek przyusznych – widoczność odstającego płatka ucha, początkowo występuje jedynie po jednej stronie, a po kilku dniach po obydwu,
- Może wystąpić również obrzęk innych ślinianek,
- Występuje dyskomfort w czasie żucia, przełykania pokarmu, a nawet otwierania ust,
- Powszechnie chorzy uskarżają się na ból ucha,
- Ujścia przewodów ślinowych w jamie ustnej są zaczerwienione i obrzęknięte,
- U dzieci stosunkowo często pojawia się zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, które charakteryzuje się bólami mięśniowymi i głowy, wysoką gorączką, sztywnością karku, wymiotami i światłowstrętem,
- Choroba może również prowadzić do zajęcia innych narządów posiadających budowę gruczołową, występują wówczas np. zapalenie trzustki, zapalenie jąder – jest ono stosunkowo powszechne u chorujących nastolatków jak również młodych mężczyzn i może doprowadzić do niepłodności, zapalenie gruczołu piersiowego. W zapaleniach dotyczących konkretnych narządów powszechnie pojawia się ból oraz jego powiększenie.
Zobacz także: Objawy świnki u dzieci i niemowląt
Jak należy postępować jeśli pojawią się objawy świnki?
U dzieci zwykle początkowo występuje podwyższone temperatura ciała oraz powiększenie/obrzęk ślinianek wówczas należy niezwłocznie zgłosić się do pediatry. W czasie rejestracji należy poinformować o swoich podejrzeniach i wysokiej gorączce, gdyż dla ograniczenia zakażalności dziecko powinno przebywać w izolatce.
Jeśli objawy nie będą bardzo nasilone zastosowanie znajduje leczenie w domu. W przypadku zapaleń narządów i nasilania się objawów konieczna może okazać się hospitalizacja w celu ustalenia przyczyny i odpowiedniemu zapobieganiu powikłań.
Jak wygląda diagnostyka świnki?
Lekarz rozpoznaje świnkę zwykle na podstawie charakterystycznych objawów klinicznych oraz na bazie przeprowadzonego wywiadu – zachorowania pojawiają się zwykle w trakcie trwania epidemii lub na skutek kontaktu z inną chorą osobą. Wsparciem diagnozy może być wykonanie pakietu podstawowych badań laboratoryjnych – morfologia, OB, CRP, amylaza w moczu bądź krwi.
W przypadkach zachorowań gdy chory wymaga hospitalizacji przeprowadzane są dodatkowe badania. Jeśli objawy mogą wskazywać na wystąpienie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych to zastosowanie znajduje punkcja lędźwiowa.
Świnka leczenie
W przypadku świnki stosuje się przede wszystkim leczenie o charakterze objawowym. Wykorzystywane są leki przeciwbólowe oraz przeciwgorączkowe. Chore dziecko powinno pozostać w domu w trakcie leczenia – zarówno z uwagi na wysoki poziom zakaźności schorzenia, jak również na fakt, iż niedoleczona lub „przeziębiona” świnka może grozić rozwinięciem się groźnych powikłań.
Antybiotyki w przypadku tego schorzenia wykazują zerową skuteczność więc się ich nie podaje. Zaleca się dodatkowo stosowanie lekkostrawnej diety. Jeśli dochodzi do rozwoju zapalenia jąder, to w niektórych przypadkach ulgę przynosi ich wyższe ułożenie. W sytuacjach gdy chorobie towarzyszy silny ból podaje się leki przeciwzapalne.
Wyleczenie i powikłania świnki
Świnka jest schorzeniem, które samodzielnie ustępuje, wymaga jednak wyleżenia i odpoczynku. Przejście choroby pozostawia trwałą odporność na całe życie. W większości przypadków nie występują trwałe powikłania, jednak mogą pojawić się następujące:
- Upośledzenie słuchu – nie jest związane z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych,
- Niepłodność – rzadko, jednak w niektórych przypadkach zapalenie jąder u chłopców może stać się przyczyną niepłodności w dorosłości,
- Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu,
- Zapalenie mięśnia sercowego.
Po leczeniu
W większości przypadków, o łagodnym przebiegu po wyleczeniu można wrócić do normalnego życia i codziennych aktywności. Dziecko w wieku szkolnym powinno unikać zajęć wychowania fizycznego przez 1-2 tygodnie po chorobie. Jeśli pojawią się powikłania konieczna będzie hospitalizacja, leczenie, rekonwalescencja oraz rehabilitacja.
Czytaj również: Zapalenie ślinianek, czyli co wiemy o bolesnej i nieprzyjemnej dolegliwości?
